Dorosłym wydaje się, że dzieciństwo to szczęśliwy beztroski czas. Jakie są stresy dzieci? Często zaprzeczamy nawet stresowi naszemu lub naszym bliskim. Mówimy: “Wszystko wymyśliłeś, po prostu usiądź i uspokój się!” Ale zarówno dorośli, jak i dzieci znajdują się w trudnych sytuacjach.
Co może być czynnikiem stresującym dla dziecka? Istnieje ogromna liczba zupełnie różnych powodów. Niekończące się sytuacje oceny (i nie chodzi tylko o oceny szkolne), nowi ludzie, konflikty zewnętrzne i wewnętrzne, wiele informacji wokół. Oczywiście chcielibyśmy chronić dziecko przed stresem w jak największym stopniu, ale jest to niemożliwe i nie jest konieczne. Ale bardzo ważne jest, aby nauczyć dziecko radzenia sobie ze stresem.
1. Nie milcz, jeśli zauważysz, że dziecko nie czuje się dobrze
Dzieci nie zawsze są w stanie opisać swoje uczucia, a to może dodatkowo zwiększyć niepokój dziecka. Dlatego ważne jest, aby nauczyć dzieci rozpoznawać swoje emocje. Im więcej odcieni doświadczenia dziecko zna, tym lepiej. Nazwanie problemu polega na natychmiastowym usunięciu niektórych lęków, które są z nim związane. W końcu, jeśli warunek nazywa się czymś, oznacza to, że ktoś już się z tym spotkał i z pewnością istnieje sposób na jego rozwiązanie. Jeśli zauważysz, że dziecko martwi się o coś, powiedz mu o tym. Zapytaj, co się dzieje. Jeśli możesz, nazwij uczucia, których Twoim zdaniem doświadcza dziecko. Tylko bez potępienia i deprecjacji, proszę. Nawet jeśli powód wydaje ci się nieistotny. Chodzi o to, aby Twoje dziecko wiedziało, że chcesz rozmawiać o problemach, widzieć ich doświadczenia i troszczysz się o nie.
2. Nie oceniaj
Do trudności z jakimi mierzy się nastolatek należy podejść spokojnie i ostrożnie. Słuchanie o problemach bliskiej osoby jest zawsze trudne, ale staraj się być spokojny i radzić sobie bez oskarżeń, potępienia, czytania doniesień. Nie mów o tym, co powinien był zrobić. Nie wyjaśniaj, że wszystkie problemy są nonsensem. Spróbuj zadać jak najwięcej pytań, aby rozważyć sytuację ze wszystkich stron, dowiedzieć się, jak czuło się dziecko, dlaczego podjął taką decyzję, czego chciał wtedy, jak chciałby, aby było teraz. Czasami wystarczy słuchać, aby problem zaczął się topić. Czasami dzieci nie chcą rozmawiać – to w porządku. Nie nalegaj, po prostu wyjaśnij, że będziesz go słuchać, gdy będzie gotowy do rozmowy.
3. Nie próbuj znaleźć rozwiązania problemu za dziecko
Zrób to razem, ale nie wykonuj całej pracy za dziecko. Aktywny udział w poszukiwaniu rozwiązania da mu pewność siebie. Wymyśl kilka możliwych rozwiązań, omów ich mocne i słabe strony. Na czym polega radzenie sobie z trudnościami? Na świadomym działaniu ukierunkowanym na rozwiązania. Mówi o tym między innymi model osiągania celów WOOP – zgodnie z tą techniką, aby osiągnąć cel, musimy wyobrazić sobie przeszkody, które na nas czekają, a potem stworzyć plan wskazujący, jak sobie z nimi poradzić. Stosowanie tej techniki znacząco obniża stres towarzyszący realizacji trudnych celów
4. Nie drąż tematu
Po zwróceniu wystarczającej uwagi na omówienie trudnej sytuacji, przenieś rozmowę na przyjemniejszy temat: sukcesy dziecka, jego ulubione zajęcia i tak dalej. To będzie go wspierać, służyć jako odwołanie do własnych zasobów, przypominać mu, że istnieje inna strona życia – gdzie wszystko działa, gdzie są przyjemne emocje i ciepłe relacje. Może więc poradzić sobie ze swoim problemem.
5. Ogranicz stres (jeśli to możliwe)
Czasami stres jest spowodowany sytuacją, która powtarza się regularnie. W takim przypadku musisz pomyśleć o tym, co można zmienić, aby zminimalizować nieprzyjemne emocje. Może powinniśmy zreorganizować harmonogram dodatkowych zajęć, aby nie odrabiać lekcji w nocy. Lub zmień nauczyciela w szkole muzycznej / trenera w sekcji sportowej / nauczyciela na bardziej miękką i bardziej kompromisową osobę.
6. Pomyśl o dzieciństwie dziecka (tak, tak!)
Zasób może być odwołaniem się do wcześniejszego dzieciństwa i jego radości – wspólnych spacerów i oglądania ulubionych filmów, pysznych domowych ciast, więcej uścisków. Czasami warto pamiętać o rytuałach, które towarzyszyły dziecku w dzieciństwie (jak czytanie w nocy lub mleko z miodem przed snem). Jeśli dziecko jest małe, często możesz wziąć go w ramiona. W tym miejscu pomocne może być powiedzenie “my” zamiast “ty”. Na przykład: “poradzimy sobie z tym”, “odniesiemy sukces”. Da to dziecku poczucie bezpieczeństwa i zaufanie do swoich umiejętności w obliczu problemu, z którym się boryka.
7. Dobry sen
Oczekiwanie, żeby nastolatek poszedł spać koło godziny 21.00, jest nierealne. Jednakże godzina 22.00-22.30 to już najwyższy czas na sen. Wieczorem organizm musi mieć możliwość przełączyć się z trybu „działanie” w tryb „relaks”. Jeśli do omówienia są drażliwe kwestie z nastolatkiem, to albo należy zrobić to wcześniej, albo tę rozmowę przenieść na kolejny dzień. Silne emocje sprawiają, że układ nerwowy będzie pobudzony, co wydłuży fazę zasypiania.
Psycholog szkolny – Ewelina Ostapczuk