Informuję, iż w dniach 12.04.2022 r. i 12-13.04.2022 r. odbywać się będzie w naszej szkole realizacja rekomendowanego programu profilaktycznego „Debata” w klasach: VI a – 12.04.2022 r, IV a i IV b – 27.04.2022 r., V a i V b – 29.04.2022 r., Jest to program autorstwa Krzysztofa Wojcieszka. Celem ogólnym programu jest wzmocnienie postaw pro-abstynenckich u nastolatków stojących przed progiem inicjacji alkoholowej.
Program Profilaktyczny Debata – cele szczegółowe programu:
• wzrost wiedzy o możliwościach rozwoju bez używania substancji psychoaktywnych i zmiana błędnych przekonań normatywnych (pro-alkoholowych norm środowiskowych)
• klaryfikacja wartości w kierunku promocji zdrowego stylu życia,
• wzmocnienie tendencji do podejmowani abstynencji w sytuacji nacisków środowiskowych – osłabienie siły presji rówieśniczej i ze strony środowiska dorosłych – rodziców i nauczycieli
• kształtowanie wśród uczniów prawidłowych przekonań normatywnych dotyczących substancji psychoaktywnych.
Podstawy teoretyczne programu Debata opierają się na koncepcji substancji torujących drogę (Kandel, 1992), która opisuje następujące po sobie fazy używania substancji psychoaktywnych przez młodzież. Pierwszymi i najbardziej dostępnymi substancjami psychoaktywnymi, po które sięgają nastolatkowie są napoje alkoholowe (głównie piwo). Większość młodych osób poprzestaje na tym, jednak część z nich w sposób fazowy sięga po następne substancje. Stąd program jest nastawiony przede wszystkim na opóźnienie inicjacji alkoholowej wśród nastolatków, co ma ich chronić przed negatywnymi konsekwencjami picia alkoholu i rozwojem innych zachowań ryzykownych. Autorzy programu odwołują się też do teorii uzasadnionego działania (Ajzen, Fishbein, 1980). W myśl tej teorii czynnikiem ryzyka używania substancji psychoaktywnych jest przekonanie o znacznym ich rozpowszechnieniu i dużym stopniu społecznej akceptacji dla tego typu zachowania. Zgodnie z ww. założeniami teoretycznymi oraz teorią czynników ryzyka i chroniących (Hawkins, i wsp. 1992) w programie Debata wzmacniane są następujące czynniki chroniące: kontakt z dorosłym mentorem prezentującym poparcie dla postawy abstynencji, akceptacja dla szkoły jako środowiska promującego zdrowy styl życia, moralne aspekty trzeźwości. Ponadto modyfikowane są błędne przekonania normatywne na temat alkoholu.
W programie wykorzystane są następujące strategie profilaktyczne:
• kształtowanie i wzmacnianie norm przeciwnych piciu alkoholu przez dzieci i młodzież
• konfrontowania cenionych wartości z ryzykownymi zachowaniami
• przekazywanie wiedzy na temat konsekwencji zachowań
• „osobiste postanowienie” (bez finalizacji w toku zajęć).
Ponadto program nawiązuje do teorii reaktancji (teorii oporu psychologicznego), by uwzględnić w programie znaczenie prawa do podejmowaniu samodzielnych decyzji o abstynencji.
Realizacja programu, który ma charakter „krótkiej interwencji profilaktycznej w grupie” odbywać się będzie z udziałem jednej osoby prowadzących i trwać będzie w jednej klasie 3 godziny (klasy IV-VI). Nauczyciele są obecni na zajęciach.
W „Debacie’ wykorzystuje się metody interaktywne odwołujące się do dialogu motywującego. Scenariusz zajęć składa się z logicznie powiązanych ze sobą elementów, które mają charakter dyskursu. Należą do nich:
• tworzenie klimatu wspólnoty i ustalenia zasad pracy obowiązujących na zajęciach,
• sondaż, którego celem jest modyfikowanie przekonań normatywnych,
• przekaz wiedzy na temat alkoholu etylowego i historii jego używania,
• „burza mózgów” na temat korzyści i szkód związanych z używaniem alkoholu, której celem jest zmiana stereotypów oraz zweryfikowanie mitów związanych z alkoholem,
• proste scenki dramowe ilustrujące negatywne konsekwencje/straty związane z piciem alkoholu,
• zabawy dydaktyczne,
• promowanie zabawy bez alkoholu (wykorzystanie skeczu)
• praca grup nad „tym co nas może chronić”
• osobiste świadectwo prowadzącego zajęcia jako dorosłego abstynenta
• sesja odpowiedzi na ewentualne pytania
• podsumowanie.
Więcej informacji na temat programu można znaleźć w publikacjach:
• Wojcieszek K., Debata. Propozycja scenariusza zajęć profilaktycznych w zakresie problemów alkoholowych dla klas VI-VIII, „Remedium,” nr 3 (61), 1998.
• Sochocki M., Debata o „Debacie, „Remedium”, nr 3 (203), 2010.
• Górecka A., Debata – wyniki ewaluacji, „Remedium”, nr 2 (240), 2013.
• Wojcieszek K., Optymalizacja profilaktyki problemów alkoholowych. Pedagogiczne implikacje grupowych interwencji krótkoterminowych, Wydawnictwo Rubikon, Kraków, 2013.
Gródek, 8.04.2022 r. Pedagog: Ewa Bielawska